Pajęczyna, małpi ogon i puste miejsce przy stole. A jak Ty obchodzisz Boże Narodzenie?

   Ile ludzi, tyle zwyczajów, chciałoby się powiedzieć. I dotyczy to każdego aspektu życia, poczynając od pory jedzenia śniadania, poprzez sposób spędzania wakacji, kończąc na sposobie obchodzenia Świąt. Zapewne każda z rodzin ma swoje tradycje, które wyrosły z danej kultury. Dzisiaj przedstawię wam sposoby obchodzenia Świąt w innych krajach i … w innych czasach. Bo przecież to właśnie przeszłość kreuje teraźniejszość, a niestety dawne zwyczaje coraz częściej zanikają.

   Jestem przekonana, że każdy z was wie po co zostawia się puste miejsce przy stole – dla strudzonego wędrowca, który może pojawić się podczas Wigilii i którego należy ugościć. Równie mocno jestem przekonana, że większość z was nie wie, że kiedyś puste miejsce pozostawiało się dla tych członków rodziny, którzy zmarli i którzy – jak wierzono – w czasie wieczerzy wigilijnej powracali, żeby razem z bliskimi obchodzić ten ważny, rodzinny czas. Ponadto, palono dla nich na polach ogniska, by mogli się przy nich ogrzać.

   W naszych polskich domach uważano kiedyś, że zasiadając do wigilijnego stołu, nikt, oprócz gospodyni, nie może od niego wstać do czasu zakończenia kolacji. Co więcej, każda osoba musiała przez całą wieczerzę trzymać w ręce łyżkę; jej odłożenie albo co gorsza, upuszczenie na podłogę, oznaczało złą wróżbę. Wierzono, że osoba, której łyżka wypadnie z rąk, nie doczeka kolejnej Wigilii. W drugi dzień Świąt gospodarze szli z kolędą do koni, gospodynie zaś do bydła; zwierzęta dostawały opłatki, chleb i wigilijne potrawy, aby dobrze się chowały przez kolejny rok.

   Ze swojego dzieciństwa pamiętam, że mama i babcia kazały mi być szczególnie grzeczną, od Bożego Narodzenia do Święta Trzech Króli, ponieważ te dwanaście dni miało odpowiadać poszczególnym miesiącom w nadchodzącym roku. Jeżeli więc chcecie szczęśliwie przeżyć cały 2018 rok, to w tym czasie trzymajcie nerwy na wodzy i wiecie – uśmiech przede wszystkim. I nie pijcie dużo w sylwestra, bo jeżeli w Nowy Rok będziecie męczyć się z kacem, to taki sam będzie cały sierpień. Może to dlatego sierpień jest miesiącem abstynentów?

   A jak wyglądają Święta w innych krajach? Cóż, w Czechach przyjęło się, aby na początku grudnia ścinać gałązki czereśni, forsycji i jabłoni i wstawić je w domu do wody. Jeżeli przed świętami zakwitną, to oznacza to, że w rodzinie pojawi się dziecko, a później odbędzie się ślub. Gdy gałązki nie zakwitną, to w rodzinie nie będzie w przyszłym roku ani ślubu, ani dziecka.

   Choinki ozdabiamy przepięknymi bombkami, łańcuchami, aniołkami, a na Ukrainie przyozdabia się je… pajęczynami. Wszystko wzięło się z dawnej legendy o wdowie, która nie miała pieniędzy, aby udekorować to iglaste drzewko i pająk pod osłoną nocy zrobił na gałązkach ozdobną pajęczynę. Nasz „wdowi grosz” u wschodnich sąsiadów jest „wdowią pajęczyną”.

   W pewnym szwedzkim miasteczku od kilkudziesięciu lat buduje się ogromnego słomianego kozła, który symbolizuje Julbocka, czyli postać ze skandynawskiej bożonarodzeniowej tradycji. Natomiast u ich sąsiadów, Norwegów, w Wigilię wszyscy chowają… miotły. Miejsce musi być niebagatelne, bowiem wierzono tam, że czarownice i inne złe duchy właśnie w tej wieczór nawiedzają domy zwykłych ludzi i kradną im miotły, na których mogą latać. A wiadomo, że przemieszczająca się czarownica, to niebezpieczna czarownica.

   Jak się okazuje, ryby nie są jedzone we wszystkich krajach; ba, nawet w Polsce zagościły na wigilijnych talerzach stosunkowo niedawno, bo wcześniej biedni mieszkańcy miast i wsi nie mieli dostępu do ryb. W większości krajów w ten wieczór jada się pieczoną kaczkę, dziczyznę, owoce morza a w Chile pije się… małpi ogon. Napój ten jest zrobiony ze skondensowanego mleka, rodzynek, wódki, cynamonu i szczypty kawy. Inaczej mówiąc, wódka na słodko – nie wiem, czy bym się tam odnalazła…

   Z pewnością najważniejszym elementem wszystkich Świąt w naszych domach jest opłatek; na jego temat powstało wiele wierszy, piosenek i chyba każdy uwielbia jego smak, chociaż nie jest specjalnie wyszukany. W Hiszpanii rolę opłatka przejęła chałwa. Jeżeli już znajdujemy się w tym południowym kraju, warto wspomnieć, że po pasterce wszyscy wychodzą na ulicę i tam tańczą i śpiewają kolędy, aż do rana. Czyżby zapożyczyli ten małpi ogon z Chile i też go popijali?

   Bardzo spodobał mi się zwyczaj Filipiński. Tam przez określoną ilość dni przyjaciele i rodzina obdarowują się prezentami i każdego dnia wręcza się coś z innej tematyki (na przykład w czwartek wręczamy prezenty koloru zielonego, w piątek prezenty związane z muzyką). W dzień Wigilii dopiero można wyjawić, który prezent był od kogo.

   Ile krajów, tyle zwyczajów. Ile kultur, tyle sposobów obchodzenia tego specjalnego czasu w roku. Nie ważne, czy będziecie wypatrywać pąków na gałązce forsycji, czy zamiast karpia zjecie ostrygi, czy spijecie się małpim ogonem, czy wręczycie komuś jeden prezent czy dwanaście. Nieważne czym udekorujecie choinkę, czy podzielicie się opłatkiem z waszymi zwierzętami i z jakiego powodu pozostawicie puste miejsce przy stole – ważne jest, że w ten jeden, jedyny wieczór będzie inaczej. Bardziej spokojnie, bardziej rodzinnie, bardziej idealnie. I kto wie – może wasza rodzinna tradycja stanie się kiedyś obrzędem obchodzonym przez cały świat? Piszcie, jakie nietypowe zwyczaje mają miejsce w waszych domach!