"I nie wróciłeś...", czyli czas na poważną recenzję.

„Dzieliło nas pole, baraki, wieże strażnicze, zasieki z drutu kolczastego, krematoria, ale przede wszystkim ta nieznośna niepewność, ta obawa o los, jaki spotkał to drugie z nas.”

   Bywają recenzje zabawne, ironiczne, bywają recenzje przewrotne i wzruszające. Ale bywają i recenzje poważne, przy których należy chwilę przystanąć, pomyśleć i podziękować za to, co mamy. A raczej za to, co nas ominęło.

   Marceline to młoda dziewczyna, francuskiego pochodzenia, która spędziła kilka makabrycznych chwil swojego życia w obozie koncentracyjnym. To dziewczyna, która zbyt szybko zobaczyła śmierć, cierpienie, głód i która zbyt szybko nauczyła się, że czasami, by walczyć o swoje życie, należy pomóc oprawy. Dlatego też pomagała we wznoszeniu krematoriów, aby tam nie trafić; wiedziała, że póki jest przydatna i póki ma siłę przenosić ciężkie kamienie, jej szansa na przeżycie jest ciut większa.

   W momencie, gdy przenieśli ją z Birkenau do Bergen-Belsen czuła nieopisane szczęście. Nie dlatego, że oznaczało to wolność, bo nadal była więźniem, numerkiem, który wytatuowano na niej niczym na znakowanym bydle. Czuła się szczęśliwa, bo w Bergen-Belsen nie było komór gazowych. Nad jej głową nie unosił się komin, który codziennie straszył ją swądem palonych ciał i który w swoich majestatycznych rozmiarach zdawał się mówić: „jeszcze nie dziś. Wkrótce.”

   Mimo tej radości, Madeline czuła także niepokój – bo teraz od ukochanej osoby, który trafiła do Austchitz nie dzielił jej już tylko drut kolczasty i uzbrojeni żołnierze, ale również odległość, której nie sposób było pokonać. Ale w sumie... drutu kolczastego i tych żołnierzy też nie zdołała.

   Cała opowieść tej młodziutkiej francuski toczy wokoło mężczyzny, który nigdy nie wrócił z obozu. Prawdziwego mężczyzny, który kiedyś żył, który kochał, który obiecywał być do końca świata, na dobre i na złe, póki śmierć nie rozłączy. Ale obietnice można rzucać na wiatr, bo jeszcze przed śmiercią rozłączają karabiny i druty.

„I nie wróciłeś” to biograficzne wspomnienia. Całość ma ledwo 104 strony, ale ta książka nie miała w zamiarze zrobić wielkiego boom na rynku wydawniczym. Autorka nie chciała zyskać sławy, pieniędzy i nie chciała stać się osobą publiczną. Chciała podzielić się historią swojej miłości. I nie była to wcale miłość romantyczna, podniosła. Madeline straciła tam nie kochanka, nie męża, ale ojca. Ukochanego tatę, dla którego stworzyła tę książkę. Bo jest ona listem, zapiskami prowadzonymi przez lata, słowami, których nie zdążyła i nie miała okazji nigdy powiedzieć na głos. To wyraz wdzięczności za danie jej życia i niemy krzyk rozpaczy za to, że tata za szybko odszedł. I że przez wojnę nie mieli nawet możliwości się pożegnać a jej matka nie miała możliwości pochowania ciała ukochanej osoby.

   Kilka dni temu trafiłam na jednym z blogów na wpis, w którym autorka twierdziła, że nie lubi historii, bo po co wspominać to, co było złe i co już minęło. I ta książka dotarła do mnie w odpowiednim momencie, bo teraz mam odpowiedź na jej retoryczne pytanie. Historii uczymy się po to, aby żadna córka nie musiała już w ten sposób tracić ojca. Żeby żadna żona nie zasypiała wtulona w sweter ukochanego, który został zabrany przez żołnierzy i nigdy już nie wrócił. Żeby matki, żony, synowie i dziadkowie nie umierali w ciasnej komorze gazowej, wspominając w ostatniej chwili swoich najbliższych, którzy w innym miejscu też cierpieli ból i bali się otworzyć rano oczy. Bo wtedy nie było wiadomo kiedy nadejdzie dzień śmierci.

„Żyłam tak, jak nauczył mnie obóz – każdym kolejnym dniem.”

   Książka będzie miała swoją premierę 22 września. I powiem wam, że warto zainwestować w tą cieniutką publikację. I przeczytać. I postarać się zrozumieć. I podziękować, że przyszło nam żyć w innych czasach.