"Mózg i błazen" - rozmowa z Jerzym Vetulanim

   Odkąd sięgam pamięcią, zawsze chodziłam za babcią i wypytywałam ją o jej życie; ciekawiły mnie historie rodziny, której nie dane mi było poznać, bo umarli zanim ja przyszłam na świat. Potrafiłam po kilkanaście razy słuchać tych samych opowieści o tym, jak w czasie wojny u nich w domu mieszkało dwóch Rosjan i jacy byli mili, wbrew temu, co słyszymy teraz na lekcjach historii; albo o tym jak Niemcy, którzy przyszli przed nimi dla żartów zastrzelili wiewiórkę, która była nauczona podchodzić do człowieka i brać orzechy z ręki.

    Nic więc dziwnego, że zdecydowałam się sięgnąć po książkę "Mózg i błazen", która jest zapisem rozmowy Marcina Rotkiewicza z Jerzym Vetulanim, neurobiologiem, profesorem Instytutu Farmakologi PAN w Krakowie, członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, odznaczonym Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

   Pan Jerzy to niezwykle kontrowersyjna osoba, która otwarcie krytykuje to, co inni wolą przemilczeć. Nie boi się powiedzieć, że politycy wzbraniają się przed legalizacją marihuany chociaż nawet nie mają tak naprawdę pojęcia z czego jest ona zrobiona. Potrafi powiedzieć o kimś, że jest niesympatyczny i niekulturalny, bez względu na to, że nazwisko tej osoby jest niezwykle poważane w gronie naukowym. Otwarcie opowiada się za prawem od eutanazji i nie rozumie negatywnego stosunku do samobójców w naszym społeczeństwie. Jak sam mówi: "w ogóle nie mam poczucia świętości życia, choć rozumiem, że niektórzy za takie je uważają." Jeśli ktoś jest nieuleczalnie chory i nie reaguje na bodźce zewnętrzne, to według pana Jerzego nie sprawiedliwe jest utrzymywać go sztucznie przy życiu i w tym nasze poglądy się zgadzają.

 "Proszę pana, prawie całe moje życie było po zawarciu małżeństwa."

    Ta odwaga i butność wynika chyba przede wszystkim z tego, co profesor przeżył na samym początku swojego życia, a więc wojnę, która i jego rodzinę ciężko doświadczyła i czasy powojenne, które też nie były dla niego łaskawe. Jak sam opowiada, w młodości nauczył się czym jest skrajne ubóstwo i że ono wcale nie hańbi.
    Odznacza się też niezwykłym wręcz poczuciem humoru, ironią i dystansem do siebie i swojej rodziny. Otwarcie mówi o tym jak czułby się, gdyby dowiedział się, że po pięćdziesięciu latach małżeństwa żona ma kochanka -  i wcale nie robiłby scen zazdrości! - prędzej zaproponowałby, że on prześpi się z dziewczyną tego kochanka, żeby był remis.

"Są dwa typy starzenia się (...). Pierwszy typ jest taki, że od około sześćdziesiątego roku życia zaczynamy kwękać i zjeżdżać po równi pochyłej. Drugi typ polega na tym, że praktycznie niewiele się zmienia, człowiek żyje dziewięćdziesiąt pięć czy sto lat, po czym choruje przez tydzień i szybko umiera." 

   Jeśli zdecydujecie się na tą książkę to dowiecie się o różnych ciekawostkach, których powstydziłaby się sama Wiedza Bezużyteczna; o tym co sprawia, że człowiek popada w uzależnienie, co było w niepozornej coca- coli przed 1903 rokiem i co to takiego addyktogen.

"Dzień 21 maja jest dniem, w którym w świątyni Pańskiej przed ołtarzem Boga przysięgałam dozgonną miłość człowiekowi, którego nie kochałam."

   "Mózg i błazen" to życie niezwykłego człowieka w pigułce. Ciężko jest pisać o tej książce równie ciężko jak opowiadać za kogoś jego historię; po prostu trzeba poznać ją od samego autora, który sam stworzył swój życiorys poprzez swoje wybory i decyzje. Trzeba oddać pani Jerzemu jedno - przeżył swoje życie tak intensywnie jak tylko można, nie zaprzepaścił tych lat, które otrzymał od losu i ciągle ma ochotę i siłę do podejmowania kolejnych wyzwań.
   A jedyne czego w życiu żałuje to to, że nie nazwą w Krakowie ulicy jego nazwiskiem, bo nazwali już tak jedną z nich na cześć jego ojca. Tak więc panu Jerzemu został jedynie plac lub skwer i to go jedynie martwi. 

   Za książkę serdecznie dziękuję wydawnictwu