"Szósta klepka" Małgorzata Musierowicz

   Od dzisiaj przez następne 21 śród pojawiać się będą na blogu recenzje kolejnych części „Jeżycjady” czy się wam to podoba czy nie (czyli potrwa to aż do 29 czerwca!) To mój pierwszy blogowy cykl! Czyli wspinam się na wyżyny profesjonalizmu, chciałoby się rzec.

    Tom pierwszy, „Szósta klepka” 1975 rok.

   Bobcio jest rezolutnym pięciolatkiem i bardzo słucha się starszych. Do tego stopnia, że gdy jego dziadek opowiadał o Neronie i jego spektakularnym podpaleniu Rzymu, Bobcio zdecydował, że i on dokona podpalenia; a że ambicje miał mniejsze niż rzymski cesarz, skończyło się na spaleniu balkonu. Zaradny Bobcio wiedział jednak, że gdy zapalają się firanki, to zwykle zaczyna się pożar, więc w pełnym skupieniu w odpowiedniej chwili, zgasił swoje ognisko i położył się smacznie spać. A całą akcję przeprowadził w takiej ciszy, że nikt – nikt ze wszystkich domowników! - nie zbudził się, by zobaczyć jak pięknie płoną firanki.

   A domowników było sporo; należy rozpocząć wyliczanie od głowy rodziny, dziadka, który od dwóch lat męczył się na emeryturze i w celu zapełnienia swojego wolnego czasu, oddawał się lekturze książek wypożyczanych alfabetycznie z biblioteki. Syn jego, Żaczek, był poczciwym

chłopiną, panem inżynierem, który miał to nieszczęście oprócz żony dorobić się dwóch córek; tyle dobrego, że jedna z nich była bardziej podoba do niego niż do małżonki – bo trzy artystki w domu tworzyłyby już zbyt wielki i hałaśliwy tłum! Mieszkała tam także mama Bobcia, Wiesia, kobieta bardzo wrażliwa i niezwykle zraniona przez życie, zbyt spokojna na tak rozemocjonowane życiowo dziecko.

„- Słuchaj, Bobcio, a może ty sam mi powiesz, jak mam cię ukarać?

- Zabij mnie – zaproponował Bobcio, szczerze zainteresowany tą niecodzienną propozycją.”

   Główną bohaterką „Szóstej klepki” jest Celestyna, córka Żaczka, ta bardziej podobna do niego; niestety także z wyglądu. Brak powabu i urody siostry i matki próbowała nieumiejętnie tuszować, jednak na nic się zdawały jej próby, o czym świadczyło przezwisko jakie nadano jej w domu: „Cielęcina.” Mimo tych mankamentów Cesia była dziewczyną bardzo mądrą, dobrą, rezolutną i pracowitą, co nie zdarza się zbyt często. Jak każda nastolatka marzyła o miłości, takiej po grób i na wieczność, ale chłopcy nie ustawiali się zbyt chętnie w kolejce a przynajmniej nie ci, których Cesia chciałaby w niej widzieć.

   Jednak kto czytał jakąkolwiek książkę Musierowicz ten wie, że wątek miłosny jest tam mało zauważalny, bowiem w „Jeżycjadzie” liczy się coś innego – rodzina. Nie znam piękniejszych książek, które w tak zwyczajny sposób mówiłyby o tym jak ważne jest mieć dokąd i do kogo wracać. Mimo że żaden z bohaterów „Szóstej klepki” nie miał dużych pieniędzy, nie robił zawrotnej kariery a cała akcja ma miejsce w miesiącach dość przytłaczających bo jesienno-zimowych, to jednak jest to książka ciepła. Sympatyczna. Domowa.

„- Na sam widok takiego bigosiku dostaję nerwowych skurczów – oświadczył ojciec z rozżaleniem i odstawił talerz. - Trudno, zjem sobie suchego chleba.

- Dlaczego akurat suchego? - spytała mama ze skruchą.

- Żeby było bardziej dramatycznie!”

    Nie ważne było ilu znajomych przyprowadzą córki do domu – dla wszystkich zawsze znajdowało się coś do zjedzenia i do wypicia; jeśli ktoś potrzebował dachu nad głową, to nie był sprawdzany niczym szpieg pochodzący znad oceanu (co w dzisiejszych czasach jest absolutną normą), ale po prostu przyjmowany w jeszcze pusty kąt i traktowany lepiej niż sami domownicy.

    Oczywiście nie była to rodzina bez wad; kłócili się, szczególnie o myszy, które pojawiały się w ich domu dość często, odkąd zamieszkał z nimi Bobcio (przypadek? Nie sądzę.) Ważną, choć poboczną rolę odgrywał w „Szóstej klepce” profesor Dmuchawiec, nauczyciel i wychowawca, który miał podejście do uczniów nieco wybiegające poza ogólnie przyjęte normy społeczne. Jeśli na jego lekcjach ktoś nieumiejętnie próbował czytać książkę pod ławką, to Dmuchawiec ze spokojem twierdził, że jeśli nie interesuje kogoś proza Kochanowskiego to dobrze, że wykorzystuje ten czas na inne lektury; lepsze to aniżeli patrzeć przez okno cielęcym wzrokiem i patrzeć jak czas szybko przemija.

   Styl pani Musierowicz jest bardzo lekki, niewymuszony; prozaiczne sytuacje rodzinne skłaniają do uśmiechu, szczególnie pełne patosu rozmowy Bobcia z wujem, kiedy to dyskutują czy kotlet ma witaminę K czy nie ma.

„-Nowakowski mówił, że Bóg stworzył dobre bakterie, żeby kisiły ogórki, a złe, żeby ludzie chorowali.”

   Nie ma w „Szóstej klepce” dalekich podróży, kosmicznych podbojów, alkohol nie leje się strumieniami, mordercy nie czają się za rogiem, nikt nie kradnie nikomu osobowości, nie ma tam żadnej tajemnicy a mimo to, jest to jedna z moich ulubionych książek. Napisana grubo przed moimi narodzinami cieszy mnie także dzisiaj, kiedy jestem już na takie książki za stara i myślę, że będzie mnie cieszyła i za lat czterdzieści. Mam tylko nadzieję, że wtedy już będę miała tą swoją kuchnię, taką, jak u Borejków i jak u Żaczków, gdzie każdy będzie mile widziany i gdzie cała rodzina będzie się spotykała, żeby razem wypić herbatę z sokiem malinowym. Bo wcale więcej do szczęścia nie potrzeba; kilku osób, ciepłego miejsca i dobrej herbaty. A reszta sama przyjdzie.