Wszyscy kłamią

   Wszyscy kłamią. Twój chłopak, mama, ksiądz, miła pani sprzedawczyni, która zostawia dla Ciebie najlepszy kawałek Twojego ulubionego sera, nawet ukochany dziadek, którego uważasz za ostatni bastion prawdomówności. Pierwsze kłamstwo kłuje w przełyku i ma posmak goryczy, kolejne przychodzą już łatwo, o wiele łatwiej niż prawda. Kłamiemy, żeby nie zranić drugiej osoby, żeby chronić samych siebie, żeby zaczarować rzeczywistość.
   Oczywiście sami nie lubimy być okłamywani, chórem wołamy, że wolimy najgorszą prawdę, choćby miała nas zaboleć i zniszczyć nasze życie. Niedawno na polskim rynku pojawiła się książka, która uczy jak wykrywać kłamstwo. Napisana przez byłych pracowników CIA i innych tym podobnych agencji, którzy zajmowali się rozpracowywaniem największych kłamców w historii, "Anatomia kłamstwa" pokazuje jak rozpoznawać fałsz u innych. Należy jednak pamiętać, że każdy człowiek reaguje inaczej i to co u pana X postrzegalibyśmy jako próbę kłamstwa, u pana Y będzie po prostu przejawem jego nieśmiałej natury.

"Ludzie nie dlatego wierzą w kłamstwa, że muszą, ale dlatego, że chcą w nie wierzyć."

   Wszyscy chyba znamy typowe rekcje kłamcy: zerwanie kontaktu wzrokowego, powtórzenie naszego pytania, niechętne udzielanie odpowiedzi, zmiana tematu, przejście w tryb ataku... Z książki dowiedziałam się dodatkowo tego, że jeśli zapytamy kogoś: "ukradłeś te pieniądze?" osoba niewinna zapewne odpowie po prostu "nie!", gdyż skupi się na tym fakcie, który jest w tej chwili najważniejszy. Osoba winna zacznie przekonywać dlaczego to nie ona wzięła te pieniądze mówiąc np. "przecież wiesz, że ja bym tego nie zrobiła." Robi wszystko, by przekonać nas, że sam pomysł, że mógł on coś takiego zrobić jest absurdalny i śmieszny.

"Kto ma oczy do patrzenia i uszy do słuchania, może się przekonać, że żaden śmiertelnik nie jest w stanie utrzymać niczego w tajemnicy. Kiedy milczą jego usta, gada za pomocą koniuszków jego palców, zdrada sączy się z niego każdym porem ciała."

   Innymi oznakami jest zakrywanie oczu lub ust, poprawianie okularów, spódnicy bądź nerwowe zakładanie włosów za ucho. Z książki możemy także dowiedzieć się dlaczego behawioryści badający kłamstwo, nie lubią sadzać przesłuchiwanego na stabilnym, prostym krześle (a nie lubią). Autorzy pokusili się także o zamieszczenie trzech dodatków: pytań, jakie należy zadawać, gdy podejrzewamy u kogoś niewierność, kradzież, zażywanie narkotyków lub gdy zatrudniamy opiekunkę do dziecka; analizę opisową kłamstwa oraz słowniczek wyjaśniający takie pojęcia jak "mikroekspresja" czy "kłamstwo wpływu".

   Z pewnością jest to pozycja, którą powinno się przeczytać choćby po to, aby umieć chronić samego siebie przed przynajmniej częścią kłamstw, które nas otaczają. Od wszystkim nie damy rady się obronić, bowiem każdy człowiek kłamie średnio 10 razy dziennie i trzeba się liczyć, że niektóre z nich skierowane są w naszym kierunku. Można też sięgnąć po nią z czystej ciekawości a potem mieć temat do rozmów ze znajomymi lub z przyszłą teściową (a niech sobie kobieta nie myśli, że jej nie potrafimy przejrzeć!).

   Niestety "Anatomia prawdy" nie pomoże nam w jednym; nadal będziemy okłamywać samych siebie.